Borsa İstanbul’da halka açık bir şekilde işlem gören bu 2 hisseye 30 günlük VBTS kararı geldi. Hissedarlar dikkat. Detaylar haberimizde…
2 hisseye 30 günlük VBTS geliyor! DİKKAT! Bu hisse sahipleri dikkat Borsa’dan bu iki hisseye tedbir geldi.
İşte tedbir gelen hisseler
Sermaye Piyasası Kurulu kararı uyarınca devreye alınan Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında BURCE.E ve CANTE.E payları 26/05/2023 tarihli işlemlerden (seans başından) 23/06/2023 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar açığa satışa ve kredili işlemlere konu edilemeyecektir.
Not: VBTS kapsamında getirilen tedbirler, payın işlem gördüğü pazarın/platformun işlem kuralları, pazar değişimi veya diğer nedenlerle uygulanan işlem esaslarından ayrı olarak değerlendirilir. Buna göre VBTS tedbirleri diğer düzenlemeler veya kararlarla uygulamaya alınan işlem esaslarının geçerlilik süresinden ayrı olarak tedbir süresinin sonuna kadar uygulanmaya devam eder.
SPK’nın 06/02/2023 tarihli kararı uyarınca Borsa İstanbul A.Ş. Pay Piyasasında ikinci bir duyuru yapılıncaya kadar tüm paylarda açığa satış işlemleri yasaklanmıştır.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) nedir?
Finansal piyasalarda volatilitenin yüksek olduğu dönemlerde özellikle finansal okuryazarlığı düşük olan küçük yatırımcılar panik yaparak büyük kayıplar yaşayabilirken, büyük yatırımcılar ise genellikle volatilitenin yüksek olduğu dönemleri kendileri için bir fırsata çevirmektedir.
Bu sebeple volatilite kavramı, finansal piyasalarda yatırım yapan tüm yatırımcıların aşina olduğu bir terimdir.
Finansal piyasalarda volatilite belirli bir zaman aralığında gözlenen değerler arasındaki değişiminin standart sapması olarak tanımlanırken, volatilite belirli zaman periyodundaki riskin ölçülmesi amacıyla da kullanılır. Bu ölçüm direkt değer ya da yüzde ile belirtilebilir.
2 hisseye 30 günlük VBTS
2 hisseye 30 günlük VBTS
Bu yazımızın devamında finansal piyasalarda volatilitenin yüksek olduğu dönemlerde kullanılan tedbirleri tanımlayacağız. Bu tedbirlerin ne olduğunu, hangi şartlar altında getirildiğini ve detaylarını öğrenmek için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), volatilitenin yüksek olduğu dönemlerde küçük yatırımcıların yaşayacağı potansiyel zararların en aza indirilmesi amacıyla bazı tedbirler alır. Bu tedbirlere, volatilite bazlı tedbir sistemi (VBTS) adı verilir.
Yani daha geniş bir tanımla bu tedbir sistemi, Sermaye Piyasası Kurulu’nun ilgili kararları uyarınca, Borsa Pay Piyasasında işlem gören paylarda işlemlerin adil ve dürüst bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanması ve yatırımcıların aşırı volatilitenin getirdiği risklerden korunmaları amacıyla uygulanır.
Bu uygulama, ilgili paylarda gerekli koşulların oluşması durumunda gerçekleştirilirken, kademeli bir yapıya sahiptir. Bu uygulamalar sırasında ilgili paylarda volatilitenin devam etmesi durumunda bir sonraki seviye tedbir uygulanırken, önceki seviye tedbirin veya tedbirlerin uygulanmasına da devam edilir.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi kapsamında uygulanabilecek tedbir türleri ise şöyle sıralanabilir:
Açığa satış ve kredili işlem yasağı
Bu tedbir, belirli hisse senetlerinin açığa satılmasını sınırlandırırken, piyasa volatilitesinin azaltılmasını amaçlar.
Bir yatırımcının sahip olmadığı bir varlığı satması anlamına gelen açığa satış işlemi, bazı yatırımcıların kar elde etmesini sağlarken piyasalardaki fiyat dalgalanmalarının da artmasına yol açar. Bu ise likiditenin az olduğu piyasalarda potansiyel olarak spekülasyonların oluşmasına neden olur. Bu sebeple açığa satış işlemi bazı dönemlerde borsalarda yasaklanır. Böylelikle, piyasalarda güvenli ve adil bir düzenin oluşması hedeflenir.
2 hisseye 30 günlük VBTS
2 hisseye 30 günlük VBTS
Brüt takas
Brüt takas uygulaması, SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından yatırımcıların ve hisse senedi piyasasının maruz kaldığı risklerin azaltılması amacıyla getirdiği tedbir niteliğindeki bir diğer uygulamadır. Buna göre SPK, Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetleri içinde, olağan dışı fiyat hareketlerinin görülmesi durumunda, hisselerin alım satımına sınır getirmek amacıyla bu hisselerin dolaşımdaki pay sayıları, halka açıklık oranı, piyasa derinliği ve benzeri diğer kriterlere dayanarak tedbir amacıyla brüt takas uygulamaktadır.
Brüt takas uygulamasının detayları için “Brüt Takas Nedir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Emir verme yasağı
Emir verme yasağıyla belirli bir hisse senedinin işlem hacminin sınırlandırılarak, piyasa volatilitesinin azaltılması hedeflenir.
Emir verme yasağı süresince kişiler, hesaplarında bulunan kullanılabilir bakiyeleri ile alım emri veremezken, hesaplarında bulunan mevcut paylarının satışlarını da yasak bitene kadar gerçekleştiremezler.
Öte yandan yatırımcılar portföylerini görebilir ve çekilebilir bakiyelerindeki tutarı banka hesaplarına yatırılabilir. Ayrıca yatırımcılar hesaplarına para yatırma işlemlerine de bu süreç içerisinde devam edebilir.
Tek fiyat yöntemiyle işlem görme
Tek fiyat yöntemiyle Borsa İstanbul’da işlem gören ilgili hissenin fiyatı, belirli bir süre boyunca tek bir fiyatta sabitlenir ve alım satıma kapatılır.
Tek Fiyat emir toplama uygulamasında hisse almak için, seans içinde veya seans başlamadan önce alış emirleri girilir. Alış emri seans içinde sıraya konulduktan sonra sırası geldiğinde alış emri girilen fiyatta yeteri kadar satıcı var ise emir gerçekleşir.
Tek fiyattan satış işlemi de aynı şekilde uygulanır. Satış emri girildiğinde satış emri sıraya konulur ve satış emri girilen miktarda alıcı var ise satış işlemi gerçekleşir.
Yeterli miktarda alıcı veya satıcı bulunmaması durumunda emir seans içindeki diğer işlem saatinde tekrar sıraya konulur. Gün içinde alıcı yada satıcı bulunmaması durumunda ise emir gün sonunda iptal edilirken, bu süreç içerisinde hisseye gelen alım ve satım emirleri işlem görmeden toplanır. İlgili süre sonunda bu emirler eşleştirilerek bir referans fiyat bulunur.
Tek fiyat yöntemi işlemleri günde 5 kez uygulanırken, seansın ilk emir toplama ve fiyat belirleme süreci açılış seansıdır. İkinci emir toplama ve fiyat belirleme seansı sürekli işlem bölümünün başlangıcı ile başlar ve bitiş saatinden 5 dakika önce son bulur.
Tedbirler kapsamında uygulanan tek fiyattan emir toplama yöntemi için alış ve satış saatleri belirlenmiştir fakat alınan tedbir kapsamında ilgili her yatırım aracı için gün sayısı SPK tarafından tedbir tarihinde belirlenmektedir.
Bu tedbir, belirli bir fiyat seviyesine ulaşıldığında piyasayı geçici olarak durdurarak, fiyatların yavaş bir şekilde dengelenmesine yardımcı olur.
Emir verme kanallarının kısıtlanması
Bu tedbir, belirli bir fiyat seviyesine ulaşıldığında hisse senetlerinin alım veya satımını sınırlandırmak amacıyla uygulanır. Bu tedbir sayesinde fiyatların düzgün bir şekilde belirlenmesi sağlanır.
Söz konusu tedbirlerden herhangi birinin veya bir tedbirin herhangi bir bileşeninin ilgili payın bulunduğu pazarın işlem esasında yer alması, SPK kararı, Borsa tedbiri veya başka bir sebepten dolayı uygulanıyor olması durumunda tedbirler uygulanmayan ilk tedbir aşamasından başlanarak sıra ile uygulanacaktır. Buna göre sistemde söz konusu tedbir aşaması oluştuğunda bu tedbirin uygulanmayan bileşenleri tanımlanacak veya sıradaki bir sonraki tedbir aşaması uygulanacaktır.
Herhangi bir tedbirin uygulanması halinde ise yeni bir tedbir gerekliliği doğarsa, önceki aşama tedbirin uygulamasının bitiş tarihi, yeni tedbirin süresinin sonuna kadar uzayacaktır.
BIST ve SPK tarafından alınan karara göre, VBTS kapsamında hisselere getirilen tedbirlerin süresi mevcut düzenlemeye göre 15 gün olarak uygulanırken, yeni düzenlemeyle birlikte tedbir süresi 1 ay olarak uygulanacaktır. Hisselere önleyici tedbir uygulanacak durumlarda, tedbire konu olan pay yine mevcut uygulamada olduğu gibi, BIST tarafından piyasa kapanışının ardından KAP’a bildirilecektir.
Bu tedbirler ayrıca borsalar tarafından belirli koşullar altında uygulanabilirken, piyasa koşullarına göre de değiştirilebilmektedir. Yatırımcılar ise borsalar tarafından uygulanabilecek volatilite bazlı tedbir sistemlerini anlamaya ve bu tedbirlerin piyasalar üzerindeki etkilerini öğrenmeye çalışmalıdır. Yatırımcıların bu kavramlar üzerinde daha fazla bilgiye sahip olması, yatırımları için oluşturacakları stratejik yol haritasında oldukça faydalı olacaktır.
Son dakika haberlerinden ilk siz haberdar olmak için Borsa Vakti bildirimlerini açmayı unutmayınız.
Bizi Twitter ve Telegramdan takip edebilirsiniz
2 hisseye 30 günlük VBTS 2 hisseye 30 günlük VBTS 2 hisseye 30 günlük VBTS 2 hisseye 30 günlük VBTS 2 hisseye 30 günlük VBTS
